Bijeenkomst HetWerkt! Wijchen 7 maart 2023
Actie = Reactie
Elke stap die je zet is er een
De positieve psychologie is, kort gezegd, meer gericht op wat ‘wel’ goed gaat, je kracht en niet je klacht. In het dagelijkse leven komen prettige en minder prettige situaties op ons pad. Er is dus veerkracht en wendbaarheid nodig om hier mee om te gaan. Flexibiliteit. Vanuit recentere begeleidings theorieën leren we om te accepteren, dat dit zo is, en hoe we ermee om zouden kunnen gaan, in plaats van dat we ertegen vechten. “Wat is voor mij belangrijk” en je daarop (leren) focussen.
Associatiekaarten
We startten met een aantal foto’s die op tafel waren gelegd. Iedereen koos een foto uit.
Je gedachten en gevoelens kun je aan de hand van afbeeldingen verwoorden. Je gaat nadenken over meer onbewuste dingen. Een aantal van de deelnemers heeft hierover verteld. Waarom deze foto? Wat roept het bij je op? Waar komt dat gevoel/die gedachte bij die foto vandaan?
De IJsberg Metafoor
Deze metafoor is heel bekend, zie afbeelding.Wat je doet zit boven de waterlijn en is je zichtbare gedrag. Hoe dit ontstaan is, zit onder de waterlijn. Om in actie te komen, te doen / je gedrag is het fijn meer zicht te hebben op wat onder de oppervlakte zit. Op welke manieren kun je hierachter komen? Op deze manier bouw je een beeld van jezelf op, en ook je omgeving geeft je informatie. Je kunt proberen meer van jezelf te laten zien, op welke aspecten zou je meer willen focussen?
Oefening gedachten en gedrag
Ik loop door de ruimte en zeg: “ ik kan niet door deze ruimte lopen” Wat gebeurde hier?
Je gedachten hoeven dus niet je gedrag te beïnvloeden. Deelnemers schreven op de voorkant van een post-it: ik …. (bv ik kan het niet). En op de achterkant “ik heb de gedachte, dat ik het niet kan”. Wat is het verschil?
Zelfbeeld
Het zelfbeeld is de manier waarop iemand naar zichzelf kijkt. Het is het geheel van gedachten, ideeën en oordelen dat iemand over zichzelf heeft. Het geeft weer hoe iemand zichzelf ziet, niet hoe iemand is. Dat beeld kan wel of niet kloppen.
Het zelfbeeld komt tot stand onder invloed van?
Introspectie: letterlijk bij jezelf naar binnen kijken. Bv nadenken over eigen gedachten en emoties.
Zelfperceptie: jezelf zien, je eigen gedrag en dit beoordelen.
Het zelfbeeld kan wisselen per gebied. De verschillende gebieden zijn:
Sociaal, emotioneel, cognitief, materieel en een fysiek beeld.
Het kan zijn dat men op het ene gebied erg onzeker is, terwijl men op een ander gebied zelfverzekerd is.
De omgeving: door het interpreteren, nadenken over reacties op eigen gedrag. Hierbij gaat het om reacties van betekenisvolle anderen. Bijvoorbeeld van ouders, familie, klasgenoten of vrienden.
Situaties en hoe je daarover (verschillend) kunt denken.
Er kwamen wat voorbeelden aan de orde, bv over de situatie van iemand, die op straat onwel wordt en wat je dan doet, hoe je je daarbij voelt. En wat je doet, deels onbewust al ontstaat (fight, flight, freeze) bv door aanleg, maar ook door wat je in het verleden hebt ‘geleerd’, over wat ‘normaal’ is in zo’n situatie, je ervaringen, overtuigingen e.d. of je bepaald gedrag wel of niet laat zien (zie ijsberg)
Je innerlijke criticus
Je wilt stappen gaan zetten, je plannen uitvoeren. Toch heb je soms gedachten in je hoofd, die ‘zeggen’:
je kunt het niet, dat is veel te moeilijk, het is waardeloos etc.
Zodra ons taalvermogen is opgebouwd (als kind) begint dit al. Regels, normen, waarden, hoe je moet zijn, wat je moet doen, wat fout is en goed is, etc.
Dus die constante aanvoer van gedachten heeft iedereen. En vaak heb je de meeste last van negatieve gedachten en het gevoel dat die je geven. Je gaat piekeren, je gaat dingen vermijden, uitstellen en je rotgevoel wordt alleen maar sterker.
We hebben voorbeelden hiervan besproken. Wat denk je dan? En werken die gedachten? Wat kun je eraan doen?
Er zijn veel mogelijke oefeningen.
•Stromende rivier…
Denk aan drijvende bladeren, elke gedachte op een blad ‘denken’ en zie het wegdrijven.
•Je kunt je innerlijke criticus een naam geven en haar/hem dan antwoorden: “dank je dat je meedenkt Martha, maar ik kan dit zelf aan.”
•Zing het uit
Je ‘nare’ gedachten op een bekend wijsje zingen, paar keer achterelkaar, met humor wordt het gevoel anders.
•In een doosje doen.
Je piekergedachten opschrijven en de briefjes met gedachten in een doosje te doen, en op bepaalde momenten ‘mag’ je ze pakken (workshop piekeren).
•Het briefje in je jaszak doen en de met je meedragen en op een later moment bekijken, wanneer je eraan toe bent. Ik hoef er nu niks mee!
•Ook kan je oefenen om belemmerende gedachten om te vormen naar helpende gedachten.
Dit wil niet zeggen, dat je nooit iets aan deze gedachten ‘moet doen’, maar jij bepaalt zelf wanneer het belangrijk is en hoe belangrijk, je hebt daar zelf regie over.
Spotlight
Soms denk je dat iedereen je ziet, in de volle schijnwerper, terwijl dat in werkelijkheid helemaal niet zo is. Je denkt, wat zit mijn haar waardeloos, maar uiteindelijk blijkt, dat niemand dat heeft gezien. Jij bent je van jezelf bewust, maar dat hoef je niet te overdrijven. Dit kan heel geruststellend werken.
Zelf aan de radertjes draaien.
Dus door veel te experimenteren kun je leren. Zo besef je ook meer, dat je zelf aan de knoppen kunt draaien en de eigen regie hebt. Wellicht herinneren jullie je de presentatie over veerkracht, waarin we ook bespraken, dat er radertjes zijn waaraan je kunt draaien om meer veerkracht op te bouwen, en daardoor zelf te sturen. Dat verandert ook je zelfbeeld op de terreinen waar je dat wellicht wilt vergroten.
Bronnen:
Bea Engelmann: Veerkracht ontwikkelen
Steven Hayes: De kracht van psychologische flexibiliteit
Presentatie door Annemiek Reith